مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

استاد راهنما: سركار خانم لطيفي

استاد ارزياب: سركار خانم نيكوبرش

محققان: زينب صالحي – مرضيه احمدي

تاريخ دفاع: بهار 1386

چكيده

انسان فطرتاً موجودي اجتماعي است و نياز به جامعه را احساس مي كند. زندگي اجتماعي، احترام به قوانين و برقراري روابط سالم با يكديگر را مي طلبد، كه اين اصل بايد در دوران كودكي بنا نهاده شود. با اين وجود، مشكلات عديده اي اجتماعي برخي افراد جامعه،‌حاكي از عدم رشد آن ها در اين زمينه مي باشد.

به همين منظور اين رساله ، رشد اجتماعي كودك را بر اساس موازين اسلامي مورد بحث و بررسي قرار مي دهد تا از بسياري مشكلات فردي و اجتماعي در بزرگ سالي پيش گيري شود.

براي رسيدن به اين هدف مهم در درجه اول بايد نيازهاي طبيعي و اساسي كودكان از قبيل: محبّت، بازي، تشويق و … را بشناسيم و به آن ها بپردازيم؛ زيرا عدم توجه به اين نيازها ممكن است باعث حقارت نفس و بسياري مشكلات روحي و شخصيتي ديگر شود و اين مغاير با هدف ما، كه رشد اجتماعي كودك است، مي باشد. در مرحله ي بعد بايد موانع و آفت هاي رشد اجتماعي مطلوب كودك كه مي تواند كم رويي، ترس، اضطراب و … باشد، شناسايي و با يافتن علل و راهكارهايي رفع مي گردد.

والدين نقش بسيار مهمي در رشد اجتماعي كودك شان دارند كه با انجام وظايف خود در اين زمينه آينده كودك و جامعه را در برقراري روابط سالم و صحيح اجتماعي تضمين مي كنند.

در اين تحقيق روش جمع آوري اطلاعات كتابخانه اي بوده و به صورت توصيفي و كاربردي ارائه مي گردد.

كليد وا‍ ژه : رشد، رشد اجتماعي، كودك، خانواده، مدرسه و ….

استاد راهنما: سركار خانم صفري

استاد ارزياب: سركار خانم نيكوبرش

محقق: فهيمه احمدي

تاريخ دفاع: بهار 1386

چكيده

شناخت حقوق زوجين، در واقع راهي براي رسيدن به سعادت دنيوي و اخروي است، چرا كه ريشه بسياري از اختلافات خانوادگي و تنش هاي ناشي از عدم آشنايي با حقوق و وظايف متقابل زوجين است و از طرفي منشاء اين حقوق و تكاليف، شارع مقدس مي باشد. پس انجام وظايف متقابل و اداي اين حقوق گامي به سوي تكامل و بندگي الهي است. بنابراين اين تحقيق (حقوق زوجين در اسلام) را به جهت آشنايي با حقوق زوجين، براي انجام وظايف و تكاليف شرعي و كاستن از اختلافات خانوادگي انتخاب كرده ام. روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي – تحليلي است و در جمع آوري اطلاعات، از شيوه كتابخانه اي استفاده شده است.

براي رسيدن به هدف مهمي كه در اين پژوهش به دنبال آن هستيم، در درجه اول بايد حقوق متقابل زوجين را كه برگرفته از نيازهاي ذاتي و مشترك زن و مرد مي باشد از جمله، حسن معاشرت، ابراز عشق و محبت، آراستگي، تمكين خاص و … را بشناسيم و به ضرورت و اهميت آن ها در زندگي مشترك بپردازيم . در مرحله بعد بايد با حقوق مختص زوجه از قبيل؛(مهر و نفقه و …) و حقوق مختص زوج كه شامل، حق قواميت، حق التأديب و … مي باشد، آشنا شويم و به فلسفه و علل و شرايط اختصاص اين حقوق به هر يك از زوجين بپردازيم تا قبول اين تكاليف و وظايف براي آن ها آسان تر شود. مباني حقوق زوجين خصوصيات طبيعي آن ها است و از آن جا كه اسلام دين جامع و كاملي مي باشد در تشريع حقوق زوجين، مصالح و منافع هر دو را در نظر گرفته است كه البته هيچ يك از اين حقوق نيز مطلق و بدون قيد و شرط نيست و مانع از هرگونه مفسده و سوء استفاده مي باشد و خانواده را به آن آرامش و ثبات لازم مي رساند.

كليد واژه: حقوق، حقوق زوجين، تمكين خاص، نشوز، قواميت، حق التأديب و ….

استاد راهنما: سركار خانم لطيفي

استاد ارزياب: سركار خانم نيكوبرش

محقق: كبري زينلي

تاريخ دفاع: تابستان 1386

چكيده

يكي از شگفتي هاي آفرينش موجودي مثل جن است كه بيشتر مردم اكثر كارهاي روزمره خود را منتسب به جن مي دانند از اين رو بر آن شدم كه تحقيقي در اين زمينه (وجود جن و كاركردهاي آن از نظر قرآن، سنت و عقل) انجام دهم كه بتوانم شناخت كلي از جن و كاركردهاي آن براي خود و جامعه فراهم آورم كه شيوه جمع آوري اطلاعات به صورت كتاب خانه اي و روند كار به صورت توصيفي و كاربردي (خرافات و انحرافات در مورد جن) است كه در چهار فصل ارائه شده است.

درباره جن سه ديدگاه افراطي، تفريطي و معتدل وجود دارد. برخي به كلي منكر وجود جن شده اند. دسته ديگر وجود جن را پذيرفته و اكثر كارهاي روزمره خود را منتسب به جن مي دانند. اعتدال در اين مقوله آن است كه اصل وجود جن از نظر قرآن و ادله عقلي ثابت شده، امكان ارتباط و تأثيرپذيري انسان از جن امري ممكن و پذيرفته شده مي دانند، كه بنده در رساله خود ديدگاه اخير را برگزيده، و با تمسّك به ادّله عقلي و نقلي و تبيين آراي متقدّمان و متأخران وجود جن را به اثبات رسانده است، و هم چنين مسأله تسخير و جن زدگي را مورد قرار داده و نظريه«امرٌ بين الامرين» را اتخاذ كرده ام.

اميد آن كه اين رساله گامي در جهت روشن شدن يكي از بحث هاي قرآني و اعتقادي بوده باشد و براي جامعه اسلامي مفيد باشد.

كليد وا‍ژه ها: جن، ‌شيطان، فرشته، ملك، خرافه.

استاد راهنما: سركار خانم نجفي

استاد ارزياب: سركار خانم نيكوبرش

محقق: صغري اصغري

تاريخ دفاع: بهار 1386

چكيده

خانواده، اولين حلقه كوچكي است كه بر اثر انس و الفت ميان بشر پيدا شده است و بر غرائز و احساسات بشري از قبيل محبت مي باشد و از اين روي اين تحقيق (نفقه زوجه) را به جهت شناخت مباني حقوق و بالا بردن سطح اطلاعات حقوق بانوان انتخاب كردم كه شيوه جمع آوري اطلاعات به صورت كتاب خانه اي و روند كار به صورت (حقوقي و توصيف محتواي) است كه در سه فصل ارائه شده است.

در ابتدا آيات و روايات بسياري نيز بر وجوب نفقه دلالت مي كند به حدي كه وجوب اصل نفقه، مسلم و قطعي است. حقوق دانان اين وظيفه را نتيجه رياست مرد بر خانواده و ناشي  از قانون مي دانند كه عرف و عادت نيز مويد آن است. درباره ماهيت نفقه، قانون مدني ما ساكت است و بايد موضوعات مختلف را جداگانه بررسي كرد.

اركان و شرايط نفقه از دامنه و حيطه نفقه است. سه موضوع(خوارك، پوشاك و مسكن) از مسائل اتفاقي ميان دانشمندان هستند، علاوه بر آيات، روايات بسياري نيز بر وجوب آن تصريح مي كنند. در مورد مقدار آن، فقهاي اماميه، حال زوجه را ملاك دانسته اند. از قانون مدني، دو شرط براي وجوب نفقه (دائمي بودن عقد، ناشزه نبودن زوجه) استنباط مي شود. درباره شرط دوم (ناشزه نبودن زوجه) اختلاف نظر وجود دارد.

از ويژگي هاي نفقه زوجه، قانون، حق تقدم زوجه به نفقه اقارب را صراحتاً بيان مي كند، اما درباره ي تقدم آن بر ديگر ديون شوهر، مسكوت است. درباره لزوم نفقه در زمان (عده رجعيه، بائن ، فسخ نكاح) قانون تصريح دارد، ولي درباره عده وفات مي گويد: زن حق نفقه ندارد. قرآن با الزام به تأمين بودجه اجتماع خانوادگي، هر نوع اجبار و الزامي را از دوش زن براي تأمين مخارج خود و خانواده برداشته است. زن از نظر اسلام در عين اين كه حق دارد طبق غريزه انساني، به تحصيل ثروت و حفظ و افزايش آن بپردازد، طوري نيست كه جبر زندگي، غرور و جمال و زيبايي را از او بگيرد.

كليد واژه: تمكين، نشوز، عده، نفقه، زوج، زوجه.

استاد راهنما: سركار خانم لطيفي

استاد ارزياب: سركار خانم نيكوبرش

محقق: اعظم سالك رازي

تاريخ دفاع: 1386

چكيده

يكي از مهم ترين طرق مبارزه با فحشا ازدواج ساده و آسان و بي رياست، زيرا اين نكته مسلم است كه براي برچيدن بساط گناه بايد از طريق اشباع صحيح غرايز وارد شده وليكن متأسفانه روز به روز با پيشرفت جامعه با افزايش سن ازدواج جوانان و بالا رفتن روز به روز مهريه ي دختران مواجه هستيم، تا به جايي كه مهريه خود به نوعي مايه ي فخرفروشي زنان بوده و در تعداد سكه هاي آنان رقابت صورت مي گيرد.

به همين دليل دستور موكد داده شده است كه هزينه هاي ازدواج را اعم از مهر و ساير قسمت ها سبك و آسان بگيرند تا مانعي بر سر راه ازدواج مجردان پيدا نشود. از جمله درباره ي مهريه ي سنگين كه غالباً سنگ راه ازدواج افراد كم درآمد است.

ارزش زن به عنوان هويت ديني وقتي روشن مي شود كه گوشه اي از اسرار مهريه را از زبان وحي و قانون بازگو كنيم . از اين رو بر آن شدم تحقيقي در اين زمينه (مهريه از ديدگاه شيعه و سني) انجام دهم كه بتوانم شناخت كلي از مفهوم فراموش شده ي مهريه و نحوه ي محاسبه ي آن براي خود و جامعه فراهم كنم. كه شيوه ي جمع آوري اطلاعات به صورت كتاب خانه اي و روند كار به صورت توصيفي و كاربردي (نحوه پرداخت مهريه با توجه به ازدياد تورم) است كه در چهار فصل ارائه شده است.

بنده در اين رساله سعي نمودم به بررسي اقسام مهريه و چگونگي پرداخت مهريه و بررسي فقي (احكام مهريه ) و حقوقي (مواد قانوني) مهريه بپردازم. در زمينه مهريه بين شيعه و اهل سنت تفاوت چنداني وجود ندارد به جز در چند مورد كه بين بعضي از فرق اهل سنت ديدگاه هايي متفاوت ديده مي شود، اميد آن است كه اين رساله گامي در جهت روشن شدن يكي از بحث هاي فقي، حقوقي بوده باشد و براي جوانان مفيد باشد.

كليد واژه ها: مهر، صداق، كابين ، نحله .

استاد راهنما: حجة الاسلام و المسلمين عليرضا رجالي تهراني

محقق: معصومه اسد الهي

تاريخ دفاع: بهار 1383

چكيده

مطلبي كه در اين تحقيق به آن پرداخته شده موضوع جوان و دين داري است و در كنار آن به مطالبي در مورد علل دين گريزي جوانان اشاره شده كه اين موضوع داراي اهميت والايي در جامعه اسلامي بوده و داراي فوائدي از جمله آشنايي جوانان با دين است.

در فصل اول ضمن آشنايي با دين و اقسام آن اشاراتي به نياز بشر به دين شده و نقش آن در زندگي انسان بررسي و در ادامه علت هاي گرايش به دين بيان شده و ديدگاه علماي دين نظير خواجه نصير الدين طوسي، علامه طباطبايي، استاد مطهري و آيت اله صدر در مورد تعريف دين بيان شده است.

در فصل دوم به موضوع جوانان اشاره شده و ضمن اشاره به مراحل زندگي آدمي ارزش جواني و طراوت اين سن بيان شده و در مورد فرصت هاي جواني مطالبي نوشته شده است.

در فصل سوم ارتباط فصل اول و دوم بوده ، يعني ارتباط بين جوان و دين بررسي و مشكلات و روابط في ما بين آن ها بيان شده است كه از جمله اين موارد مي توان به مشكلات فكر و اعتقادي، عقيدتي و ديني، سياسي و اجتماعي اشاره و راه كارهايي هم درباره ي اين مشكلات بيان شده .

يكي از مهم ترين فصول اين تحقيق فصل چهارم مي باشد كه به عوامل جدايي دين و جوان اشاره داشته كه از جمله اين عوامل مي تواند به موارد ذيل اشاره كرد. عملكرد عالم نمايان، بد فهميدن دين، عدم شناخت جهان و انسان، تفسير ناروا از دين و بسياري موارد ديگر.

در فصل پنجم به نقش خانواده در پيوند ميان دين و جوان اشاره شده و در ضمن به توصيه هايي در قبال مسوليت والدين در تربيت فرزندان خود و درك به جاي آنان در شرايط مختلف و شناساندن الگوهاي مناسب به آن ها مي باشد.

در فصل ششم ريشه هاي گريز از دين در قرآن بيان گشته و به مواردي از قبيل بي خردي، بهانه جوئي،‌شخصيت گرايي، هواي نفس، دنيا دوستي، حسادت و … اشاره شده .

در فصل هفتم تحقيق كه به صورت ميداني انجام شده و برگزيده اي از سخنان جوانان و اقشار فرهنگي بيان شده است.  

استاد راهنما: سرکار خانم صفی لو

استاد ارزیاب: سرکار خانم نیکو برش

محقق: وحیده محمدی فرع

مرداد 1385

چکیده

با توجه به نقش و اهمیت قیامت در زندگی انسان و این که هر کس در آخرت، فقط در کنار سفره عقیده و عمل خویش نشسته است و چیزی در اختیار انسان نیست تا بتواند با آن سودی را جلب یا ضروری را دفع کند و به طور مطلق همه راههای نجات در قیامت منتفی است. و از سوی دیگر آرزوی دیرینه انسان رسیدن به سعادت است و تحقق سعادت واقعی تنها در گرو توجه کردن آدمی به نحوه عملکرد خود در این جهان که سرای تکلیف الهی است می باشد.

لذا این تحقیق (تجسم اعمال از دیدگاه آیات و روایات) را به جهت شناخت و ایجاد انگیزه برای توجه نمودن به انجام صحیح تکالیف الهی و اصلاح خود که در پی آن سعادت و بهبود وضع اجتماعی تاثیر بسزائی خواهد داشت پرداختیم. شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتاب خانه ای و روش تحقیق به صورت توصیفی است که در پنج فصل ارائه شده است.

از آنجا که نوع انتخاب انسان که بر اعمال او تاثیر می گذارد و تعیین کننده سعادت یا شقاوت ابدی او است انسانی که کفر و عناد را در پیش گیرد هم به سوی حیوانیت سقوط می کند و هم مانع از اثر بخشی اعمال نیک خود می شود. بنابراین انسان باید از زمانی که مکلف می شود تا آخر عمر مهمترین شرط بقای عمل که ایمان است را حفظ کند.

از طرفی بداند میان عمل و عقیده ارتباط دو سویه برقرار است. یعنی با وجود ایمان، اعمال بد دارای تاثیرات خود می باشد و لیکن او می تواند با افزایش و استمرار بر اعمال صالحه اعمال زشت گذشته را جبران نماید . اگر فرد در دنیا بر اثر کنار زدن پرده های غفلت صورت باطنی اعمال خود را مشاهده کند، این خود عامل مهمی در ترک گناهان خواهد بود.

حال که اکثر مردم در روزی که باطن ها آشکار می شوند به حقیقت پی  می برند که دیگر فایده ای جز پشیمانی نداردند.

کلید واژه ها: عمل، سرنوشت، سعادت، شقاوت، توبه، حبط، تکفیر، کیفر دنیوی.

استاد راهنما:خانم صفري

استاد داور: خانم نيكوبرش

محقق:طيبه محمدي

خرداد 1386

چكيده

با توجه به نقش اخلاص در پالايش روح و منزه بودن اعمال از هر شائبه غير خدايي و كم رنگ شدن اخلاص در اعمال انسان و مانع باز ماندن او از مقام رضوان و قرب الهي، بنابراين اين تحقيق (اخلاص در آيات و روايات) را در جهت شناخت و الگو دهي به جامعه انتخاب كردم. كه شيوه جمع آوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي و روش تحقيق به صورت توصيفي است كه در سه فصل ارائه شده است.

براي رسيدن اين هدف مهم ابتدا بايد مقدمات رسيدن به اخلاص را از قبيل نيت، مراتب و اقسام اخلاص را بشناسيم و عواملي هم چون عبادت، ياد خدا و مودت اهل بيت را در اين زمينه به كار ببنديم تا در سايه رضاي الهي و مقام قرب خداوند بتوان شالوده بندگي خالصانه و مخصلصانه را بنا نمود و در بعدي بايد موانع و آفت هاي اخلاص را كه مي تواند حب دنيا، عجب، غفلت، ريا و … باشد را شناسايي و آن ها را درمان كرد.

كه با مبارزه و تحمل مشكلات و توبه از گناهان بتوان اين حجاب ها را بر طرف نموده تا رحمت الهي شامل حال ما گردد و به اخلاص واقعي دست يابيم.

كليد واژه ها: اخلاص، نيت، ذكر، ريا و … .

استاد راهنما:خانم لطيفي

استاد ارزياب:خانم نيكوبرش

محقق:فاطمه خدابنده لو

مرداد 1385

چكيده

از گذشته هاي دور تاكنون مقولة عدل و عدالت همواره دغدغة فكري انسان ها به خصوص دولت مردان و رهبران جامعه بوده است. به طوري كه از مهم ترين رسالت هاي انبيا و اولياء الهي برپايي قسط و عدل در تمام زمينه هاي زندگي بشري بود. مجسمة عدالت مولي متقيان حضرت علي عليه السلام در رأس حكومت چهار سال و اندي قرار داشتند كه شاخصه جامعه عادل در دوران حكومت آن حضرت مي باشد.

رساله حاضر پيرامون عدالت اجتماعي در نظام سياسي اسلام و به بررسي عدالت اجتماعي در حكومت امام علي عليه السلام با استفاده از روش توصيفي و تاريخي پرداخته شده كه در پنج فصل ارائه شده است. از تعاريف موجود در مورد عدالت بهترين آن به معناي «اعطاء كل ذي حقه» است. يات و روايتآيات آيات و روايات فراواني نيز در اين رابطه وجود دارد كه علاوه بر ذكر ارزش و بزرگي عدالت، توصيه به اجراي عدالت در تمام زمينه ها حتي با دشمنان نموده است.

عواملي چون: قدرت و اقتدار(مثبت)، امام و پيشواي عادل، شايسته سالاري، نظارت اجتماعي،همدلي محبت بين حكومت و مردم، عدالت اخلاقي كارگزاران، امنيت و …، موجب تقويت عدالت و عواملي چون: بد تفسير شدن عدالت توسط عده اي از خلفاي صدر اسلام،دنياگرايي و پيروي از هوي و هوس، رشوه، تكاثر، تبيعض در واگذاري پست ها، ستم و ستمگري و …، موجب تضعيف عدالت در جامعه مي شود.

اجراي عدالت در جامعه آثار و تبعات فراواني دارد كه: اصلاح و استواري جامعه، الفت و همسازي جامعه، رستگاري و كرامت انسان، امنيت و از بين رفتن فقر و ناداري و … از نمونه موراد آن مي باشد.عدالت در سيماي حكومت علوي، بازيچه سياست و قدرت نيست، همان گونه كه سياست و قدرت بيرون از عدالت نمي باشد. از نظر امام علي عليه السلام تلاش براي ساماندهي حكومت و جامعه، شرط رسيدن به كمال و مقام قرب الهي است كه اين امر در زمان استقرار دولت كريمه عدل منتظر (عج) ايجاد خواهد شد؛ و اكنون براي رسيدن به آن جامعة عادل (دولت كريمه) وظيفه ما زرمينه سازي مي باشد كه در متن تحقيق به راه كارهايي اشاره شده است.

كليد واژه: عدالت، اجتماع، سياست، نظام، حكومت، ظلم، اسلام.