مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

استاد ناظر: سركار خانم نيكو برش

استاد راهنما:سركار خانم صفري

محقق: گلبانو جليلي

سال 1387

چکيده

تربيت روحی واخلاقی انسان برای هر جامعه ای امری به غايت جدّی وحياتی است وتمامی نابسامانی های موجود در سطح جهانی وانواع گرفتاری ها ی که بشريت امروزه با آن دست به گريبان است، همگی ناشی از غفلت انسان از امر «تربيت» وسازندگی روحی واخلاقی خويش است.

چون انسان فطرتاً کمال جو است وبايد زمينه های رشد وتکامل او فراهم کرد وتوانايي های روحی ذهنی را برای تربيت وی توسعه داد.روش تحقيق به صورت توصيفی – تحليلی  و شيوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتاب خانه ای است که در سه فصل ارائه شده است .

 تربيت از ربّ گرفته شده است وبه معنای پرورش دادن وبه فعليت رساندن استعدادهای بالقوه می باشد ، مفهوم تربيت نفس در آيات و روايات بررسی شده وثابت شده که رسيدن انسان به کمال وقرب خداوند منوط به تربيت واصلاح نفس می باشد .

 از اين رو اين تحقيق را انتخاب کردم تا باعث کمال انسان شود و اصلاح جامعه ؛ و برای رسيدن به کمال مطلوب ابتدا بايد مقدمات رسيدن به آن را فراهم کنيم البته با توجّه به حقيقت انسان که همان روح متعالی اوست ودارای قوای سه گانه ( عقل ، شهوت، غضب ) می باشد . باتوجّه به ميزان اعتدال اين قوا مراتب نفس پديدار می شوند .بنابراين تربيت فعلی است که اخلاق حاصل آن است .

با توجّه به روش های تربيتی قرآن ، مهم ترين عوامل تربيت نفس عبارتند از عقل که وسيله معرفت وبا معرفت ايمان وتقوا حاصل می شود وثمرة ايمان وتقوا عشق ومحبّت الهی است واز آثار عشق ومحبّت، ذکر وشرح صدر و… می باشد .

بعد از شناخت عوامل ، به موانع تربيت نفس پرداخته شده که با توجّه به اين فرمايش امام معصوم « حبّ الدُنيَا رأسُ کُل خَطيئه »، دلبستگی به ماديّات وهوی نفس کانال نفوذ شيطان می باشد و وسوسه های شيطان مهم ترين عامل شهوت پرستی وغفلت انسان می باشد ، وعلاوه بر اين ها عادات ناپسند شکم بارگی و پرحرفی و…. از عوامل زمينه ساز گناه می باشد كه عامل سقوط نفس می باشد .

کليد واژه : ربّ ، نفس ، امّاره ، لوّامه ، مطمئنه ، عرفان