مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

استاد داور: سركار خانم نيكو برش

استاد راهنما: سركار خانم صفری

محقق: سميه اکبری

زمستان  1388

چكيده

واکنش هايي که در برابر ناکامي، فشار رواني، به خطر افتادن عزت نفس و آسيب بدني ابراز مي شود اضطراب نام دارد كه غالباً اكتسابي است.  اگر اضطراب متعادل باشد ممدوح است و اگر به صورت افراط يا تفريط باشد مذموم است. بشر در عصري زندگي مي كند كه عصر شتاب، سرعت و اضطراب نام نهاده شده است لذا لازم و ضروري است بدانيم كه اضطراب مفيد هم وجود دارد و با عوامل به وجود آورنده آن و راه هاي پيش گيري و مقابله با اضطراب در آيات و روايات آشنا شويم تا زمينه هاي ايجاد اضطراب افراطي را در خود و ديگران از بين برد و دچار اختلالات و عوارض رواني ديگر مانند افسردگي و خودكشي نگرديم و با آرامش مورد نظر اسلام به ساحل امن الهي رسيد.

در اين نوشتار شيوه جمع آوري اطلاعات به صورت كتاب خانه اي و روش تحقيق به صورت توصيفي ـ تحليلي است كه در چهار فصل ارائه شده است.

انسان داراي دو بُعد وجودي مي باشد يك بُعد حيواني و يك بُعد انساني. اگر فقط به بُعد حيواني خويش توجه كند به دليل تعارض انگيزه ها و نيازها دچار اضطراب، دلهره و تشويش خاطر شده و با عوارضي از قبيل اختلالات روحي مانند عدم تعادل روحي و عدم اعتماد به نفس و اختلالات جسمي مانند ناراحتي دستگاه گوارش، فلج هاي موضعي مواجه خواهد شد.

   مهم ترين مولفه هايي كه در اضطراب دخيل مي باشد ضعف ايمان است كه زمينه را براي تسلط شيطان، مهيا مي كند. ضعف ايمان خود منشأ رذايل ديگري چون تكبر، دنياطلبي و خودخواهي مي باشد و دركنار اين عامل، عواملي مانند همنشين بد و بعد منفي رسانه ها نيز در  تشديد اضطراب تأثير گذاشته و فرد را در كنترل احساسات و هيجانات با مشكل مواجه مي سازد.

اگر انسان پاي بند به دستورات الهي باشد از طريق ايمان كه سرمنشأ فضايل اخلاقي مانند تقوي، صبر و توكل مي باشد به آرامش دست می يابد البته عقل نظري و شناخت مصلحت ها و مفسده ها به تنهايي براي رسيدن به آرامش و كمال كافي نيست بلكه عقل عملي يعني تلاش براي جلب منفعت و دفع مفسده در شرايط مختلف و تحمل سختي ها و به عبارت ديگر شرح صدر نقش مهمي در كسب آرامش دارد و در اين راستا از راه كارهاي جسمي مانند ورزش و تفريحات سالم مي توان بهره برد.

كليد واژه ها: اضطراب، هيجان، تفكر، شرح صدر، ذكر.