مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

عنوان پایان نامه: جایگاه عقل و تفکر از دیدگاه آیات و روایات

استاد داور : خانم نيكو برش

استاد راهنما: خانم ياوران

محقق: الهام هاشمی

زمستان  1389

چکیده

هنگامی که انسان به ژرفای حقایق و کمال زیبایی ها واقف شود، دل از غیر آن ها می برد و عاشقانه و عارفانه در راه راست قدم می گذارد. هدف از خلقت بندگان جز بندگی اختیاری ایشان و رسیدن به قله های کمال و تقرب در پیشگاه خدای متعال نیست و آن چه این مهم را تأمین می کند، گوهر قدسی عقل است. در مقام اقرار و تصدیق به خدایی که او را به خودش می شناسیم؛ محتاج عقل هستیم. اولین قدم در مسیر بندگی معرفت عقل است که اگر خطایی رخ دهدگام های بعدی، انسان را از هدفش دورتر می کند، عقل هر انسان وسیله کشف حقیقت و نیروی فهم رازهای جهان است که با بهره گیری از آن، طبیعت و محیط اطراف خود را برای تعالی و کمال خویش به کار می گیرد. همۀ خیرات و کمالات بر اساس حسن بهره برداری از کمال عقل است.

در اين نوشتار از روش تحقيق توصيفي با هدف كاربردي استفاده نموده و شيوه جمع آوري مطالب متني و كتابخانه اي بوده است كه در چهار فصل ارائه شده است.

عقل موهبتی است الهی و نوری است رحمانی از این روست که پیامبر درونی انسان شمرده         می شود. این پیامبر درونی با تفکر و تعمق صحیح، خدای تعالی را بر فطرت ها معرفی کرده است و سبب می شود به پیامبران بیرونی ایمان آورده و معارف آن ها را در زندگی خود به کار برد تا به این وسیله ارزش خود را بشناسد و تباه و گمراه نگردد.

از آن جا که تنها عاقلان می توانند نشانه های عقل را برشمارند لازم است به بررسی این نشانه ها از دیدگاه روشنی بخش اسلام پرداخته شود. شناخت این نشانه ها سبب می شود که انسان خود را به این صفات و نشانه ها متخلق کند، از این جمله این نشانه ها: تواضع، زهد، و عبادت و بندگی خدا است.

هوای نفس، لهو، هزل و کبر… آلوده کننده فضای وجودند که موجب سقوط انسان در اعماق دره های گمراهی و ضلالت می شوند، در این میان اولیای الهی به یاری و مدد عقل انسان شتافته و حجاب ها و موانع رشد عقل را به او گوشزد نموده اند.

کلید واژه: عقل، فکر، ارزش، تواضع، قناعت، شهوت، غضب…