مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

امام صادق(ع) می‌فرماید: هر چیزی را حدی معین است و پایانی، مگر ذکر را که در آن، پایانی و حدی مقرر نشده است. هر یک از واجبات الهی را چون به جای آورند، پایان یافته است: پایان و حد روزه و حج، انجام آن‌هاست لیکن ذکر است که خداوند متعال به مقدار کم آن، خشنود نمی‌شود و برای آن و اندازه‌ای مشخص نفرموده و در قرآن کریم آمده است: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثِیراً وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصِیلًا».

پدرم، مردی کثیرالذکر بود. هنگامی که با او به راهی می‌رفتم، می‌دیدمش که به ذکر خدا اشتغال داشت و در موقع غذا نیز از ذکر حق غافل نمی‌شد و حتی در آن زمان که با مردم گفت‌وگو می‌کرد، باز هم زبانش در حال ذکر بود. آنقدر کلمه مبارکه «لا‌اله‌الا‌الله» را تکرار می‌نمود که زبان به کام دهان مبارکش می‌چسبید. اهل بیت خود را گرد می‌آورد و دستور می‌داد که همگان تا طلوع آفتاب به ذکر خدا پردازیم.

پیامبر خدا(ص) می‌فرمود: آیا دوست دارید بگویم نیکوترین عملی که موجب رفعت درجه و مقام شما خواهد شد، چیست؟ عملی که پاکترین اعمال نزد رب‌العالمین و بهتر از زر و سیم است و از کشتن و کشته شدن در راه خدا اولی و ارجح است. گفتند: آری یا رسول‌الله. فرمود: ذکر کثیر و اینکه پیوسته به آن مشغول باشید. سپس امام فرمود: کسی از پیامبر خدا پرسید: چه کسی در این مسجد از همه بهتر است؟ فرمود: آن کس که ذکر خدا بیشتر کند. همچنین آن حضرت می‌فرمود: آن را که زبان ذاکر داده‌اند، خیر دنیا و آخرت به او عنایت شده است.

نیز در «کافی»، ابوبصیر از حضرت اباعبدالله، جعفربن محمد الصادق، علیهما السلام روایت کرده است: شیعتنا الذین اذا خلوا ذکروالله کثیرا. یعنی:‌شیعیان ما کسانی هستند که چون فراغتی دست دهد، فراوان به ذکر حق تعالی پردازند.

مرحوم فیض کاشانی در کتاب «خلاصة الاذکار» گوید: «باید دانست که ذکر پنهانی هفتاد برابر از آشکار آن، افضل و برتر است و از حضرت امام رضا(ع) نیز افضلیت در پنهانی تایید شده است؛ زیرا که اینگونه ذکر، به اخلاص نزدیکتر و از ریا دورتر است. خداوند متعال فرماید: «وَاذْکُر رَّبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلاَ تَکُن مِّنَ الْغَافِلِینَ»: ذکر پروردگار خویش را در دل، با زاری و بیم بدون آنکه چیزی بر زبان بگویی، در هر بام و شام، به جای آور و از زمره غافلان مباش.

رسول اکرم(ص) به ابوذر فرمود: ای اباذر، ذکر خامل خداوند بگزار. ابوذر پرسید: ذکر خامل چیست؟ آن حضرت فرمود:‌ مقصود از ذکر خامل،‌ذکر خفی و پنهان است.

با استناد به کتاب «نشان از بی‌نشان‌ها» نوشته علی مقداد اصفهانی بر شرح احوال و شیوه سلوکی عارف سالک شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی

نوشته شده توسط: نرگس نعمتی