مدرسه علميه امام حسن مجتبي (ع) تهران

چرا باید به گناه حضرت آدم علیه السلام بازخواست شویم و در بهشت نباشیم؟

جواب این سوال إن شاء الله در سه نکته بیان خواهد شد:

1.آنچه از آيات قرآن و روايات استفاده میشود، باغى كه آدم در آن مسكن گزيد، به دلایل زیر بهشت اصلی یا همان بهشت موعود نبوده است :

الف)زیرا آن بهشت، براى پاداش دادن به بندگان است و آدم هنوز كارى نكرده بود كه استحقاق پاداش داشته باشد.

ب)زیرا كسیكه به بهشت وارد شود، ديگر خارج نمیشود. اما آیه بیان کننده این است که حضرت آدم علیه السلام و همسرش از بهشت هبوط داده شدند: «وَ ما هُمْ مِنْها بِمُخْرَجِينَ»(حجر/48) ج)زیرا در آن بهشت، امر و نهى و ممنوعيّت و تكليف نيست، در حالى كه خداوند حضرت آدم علیه السلام را از خوردن درخت نهى کرد. پس حتما ایشان در جایی غیر از بهشت موعود بوده اند. به علاوه در روايات اهل بيت عليهم السلام نيز آمده است كه بهشت آدم، بهشت موعود نبوده است. بنابراین نهى حضرت‏ آدم‏، نهى تكليفى نبود كه انجامش حرام باشد، بلكه جنبه‏ ى توصيه و راهنمايى داشت. یعنی چون در بهشت امر و نهی نداریم پس دستور خداوند تنها توصیه ای به حضرت آدم علیه السلام بود.

2.قضای الهی بر این بود تا آدم ابوالبشر علیه السلام روی زمین بیاید، بنابراین آمدن ایشان به روی زمین حتمی بود:(إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَليفَةً(بقره/30))تنها نزدیک شدن به آن درخت سبب تسریع این هبوط شد. امام رضا عليه السلام فرمود: «آدم و حوّا تا آن زمان سوگند دروغ به خدا را نشنيده بودند و به همين دليل به او اعتماد كردند و از آن درخت خوردند. البتّه اين عمل قبل از نبوّت حضرت آدم بود و نهى تحريمى و گناه كبيره‏ اى كه مستحقّ آتش باشد نبوده است». (عيون‏ الاخبار، ج 1، ص 196).

3.نکته قابل توجه این است که طبق روایتی از امام رضا علیه السلام،اصلا حضرت آدم علیه السلام از آن درخت مشخص( هذه الشجره) نخورد بلکه از درخت هم نوع آن درخت استفاده کرد.(عیون اخبار الرضا/ج2،ص174). یعنی آدم ابوالبشر علیه السلام مرتکب گناهی نشد، پس نمیتوان عصمت ایشان را زیر سوال برد و از طرفی علت زندگی روی زمین را به گردن ایشان انداخت. (برگرفته از تفسیر المیزان و تفسیر نور و سخنان حجت الاسلام و المسلمین محمد علی منصوریان، استاد حوزه)